Một trong những trải nghiệm thú vị của những người yêu cà phê khi bước vào những quán cà phê đặc sản đó là “lựa chọn cà phê ở những vùng trồng khác nhau”. Đó có thể là cà phê đến từ Ethiopia, Panama, Kenya,... ngay tại Việt Nam, chúng ta đã có những lựa chọn cà phê Arabica Sơn La, Arabica Quảng Trị hay Lâm Đồng,... Và đây cũng là một trong những chủ đề tạo nên các cuộc tranh luận rằng - cà phê đến từ đâu sẽ ngon hơn? Và những địa danh mà Xì Phố đang nhắc đến khi đi cùng với một loại cà phê đó chính là việc “truy xuất nguồn gốc” khi thưởng thức một ly cà phê. Hay nói cách khác, đó chính là sự khác biệt về hương vị giữa các dòng cà phê bản địa. Trong bài chia sẻ ở đây, bạn cùng Xì Phố hiểu rõ hơn về câu chuyện cà phê bản địa và vì sao đây là chủ đề ngày càng được nhiều thực khách yêu cà phê quan tâm.
Cà phê bản địa là việc nhắc đến dòng cà phê được truy xuất nguồn gốc rõ ràng, bao gồm tên nông trại - vùng trồng với điều kiện tự nhiên, độ cao, thổ nhưỡng, một số yếu tố liên quan đến việc thu hoạch - sơ chế cà phê. Và cà phê bản địa đơn thuần là một loại hạt duy nhất (single origin) không có sự phối trộn giữa các loại cà phê.
Ví dụ, tại Xì Phố, cà phê bản địa là khi tụi mình nhắc đến các dòng cà phê thuộc các vùng trồng như: Arabica Hướng Hóa - Quảng Trị, Robusta Đắk Lắk. Tùy vào điều kiện tự nhiên của mỗi nơi sẽ có sự phù hợp với loại cà phê nhất định. Chính sự phù hợp đó là tiền đề để tạo nên chất lượng hương vị riêng biệt, hấp dẫn những người yêu cà phê.
Những trải nghiệm thú vị mà cà phê mang lại đó là trải nghiệm về hương vị, câu chuyện khác nhau. Và bây giờ, một trong những chủ đề được nhiều người quan tâm đó là sự khác biệt về hương vị giữa các vùng trồng. Ví dụ như thời gian trước, cà phê Arabica Sơn La được nhiều thực khách yêu cà phê quan tâm và tạo nên những cuộc tranh luận sôi nổi về hương vị phong phú và khác biệt của chính nó. Và đó là ví dụ để chúng ta hiểu thêm lý do vì sao cà phê bản địa lại hấp dẫn với nhiều người yêu cà phê, có thể là vì:
Trước tiên phải chia sẻ với bạn rằng, hương vị trong ly cà phê sẽ chịu ảnh hưởng của các yếu tố cơ bản: giống loài, điều kiện tự nhiên trong canh tác (khí hậu, độ cao, thổ nhưỡng), quá trình thu hái - sơ chế, quá trình chọn lọc nhân xanh và rang.
Khi nhắc đến cà phê bản địa giữa các loại cà phê khác nhau chính là nhắc đến sự khác biệt về điều kiện tự nhiên như: độ cao, thổ nhưỡng, khí hậu. Những yếu tố đó sẽ ảnh hưởng đến sự phù hợp của giống loài (tùy từng giống cà phê sẽ phù hợp với điều kiện tự nhiên nhất định), quá trình tích lũy dưỡng chất trong cà phê nhân xanh, quá trình cà phê chín,...
Ví dụ về sự khác biệt về thổ nhưỡng ảnh hưởng đến hương vị cà phê: với đất phì nhiêu và màu mỡ như đất đỏ bazan đất cát pha, đất xám đen… cùng chất đất có nhiều khoáng và vi lượng sẽ góp phần tạo nên tạo nên hương vị đa dạng và độ ngọt cho cây cà phê. Thổ nhưỡng này có thể đến từ nền đất vốn có của nông trại, từ quá trình canh tác tác động, như cách canh tác đa tầng tán đa dạng hệ sinh thái mà nông trại Xì Phố thực hiện góp phần làm cho đất nhiều mùn giàu dưỡng chất.
Bởi vậy, tùy vào mỗi vùng trồng với điều kiện tự nhiên sẵn có kết hợp với cách canh tác thuận vào tự nhiên sẽ mang lại những ly cà phê với hương vị đặc trưng, cá tính và riêng biệt. Một trong những điều thú vị và hấp dẫn, tạo nên sự tò mò khám phá trải nghiệm với những người yêu cà phê.
Ai cũng có câu chuyện để kể và mỗi nông trại cà phê cũng vậy. Câu chuyện ấy gắn liền với những người nông dân canh tác cà phê. Quy luật về quá trình sinh trưởng - thu hái cà phê có thể giống nhau nhưng câu chuyện của những người nông dân thì luôn khác biệt.
Nếu bạn yêu cà phê bản địa và tò mò thêm chút về những nông trại ấy, chắc chắn bạn sẽ không chỉ khám phá được hương-vị của một ly cà phê mà còn thưởng thức thêm những câu chuyện thú vị của những người canh tác ra ly cà phê bản địa đó.
Ví dụ khi đến với Xì Phố, tụi mình sẽ kể ngay cho bạn nghe câu chuyện ở những nông trại khác nhau. Như bạn Dũng, bạn Quang hay anh Luận chị Lý, chị La,... mỗi người đều mang những câu chuyện khác nhau khi trở về vườn cà phê, có những động lực và trải nghiệm riêng biệt về quá trình gắn bó với cây cà phê, như bạn Cường (Vườn nhà Cường canh tác Robusta đặc sản tại Krông Năng - Đăk Lăk) chia sẻ: ““Bản thân cảm thấy hạnh phúc, vui vẻ khi được làm công việc mình yêu thích. Song song với đó là nhiều giá trị mang lại - môi trường sống tốt hơn, tăng thu nhập và nâng cao giá trị của hạt cà phê, đem đến cho khách hàng những sản phẩm chất lượng, không độc hại.”
Cà phê đặc sản là khi chúng ta nói về cà phê chất lượng cao với hương vị cực phẩm, “đặc sản” ở đây không chỉ là đặc sản vùng miền mà còn là sự đánh giá về chuỗi quy trình sản xuất tiêu chuẩn cao, tạo nên những hạt cà phê chọn lọc với hương vị tốt nhất.
Cà phê bản địa đơn thuần là chúng ta nói về dòng cà phê với truy xuất nguồn gốc cụ thể về một vùng trồng trên thế giới.
Để được công nhận là cà phê đặc sản, trước tiên cà phê đó phải được truy xuất nguồn gốc nông trại rõ ràng, hay nói cách khác - cà phê đặc sản là phiên bản nâng cấp chất lượng cao của cà phê bản địa.
Cũng giống với nhiều cây trồng khác - khi bạn được ăn-uống những giống cây bản địa luôn có hương vị đặc biệt hơn cả, với cà phê cũng vậy. Cây trồng bản địa là những loại cây vốn đã phù hợp với điều kiện tự nhiên sẵn có, tạo nên những hương vị riêng biệt. Không chỉ với cà phê mà với nhiều cây trồng khác cũng vậy, như tiêu, sầu riêng, điều,...
Sự khác biệt về điều kiện tự nhiên là tiền đề tạo nên sự khác biệt về hương vị. Bởi vậy, với người thưởng thức việc ưu tiên cà phê bản địa để được thưởng thức và khám phá hương vị cá tính riêng ngày càng được nhiều thực khách quan tâm. Nếu bạn mong muốn trải nghiệm về cà phê đặc sản, cà phê bản địa của Việt Nam, thể hiện được cá tính hương vị riêng thì bạn có thể tham khảo trải nghiệm thêm cùng nhà rang Xì Phố.
Nhắc đến cà phê nhiều người sẽ nhớ ngay đến vị đặc trưng đó là vị đắng. Có người sẽ thích bởi đây sẽ là điểm nhấn cho tách cà phê nhưng có người sẽ...
Xem bài viết