Cà phê canh tác tự nhiên dưới bóng râm - Sự thật ít ai biết

2023-03-13T06:26:55-04:00 2023-03-13T06:26:55-04:00 https://xiphocafe.vn/blog/ca-phe-canh-tac-tu-nhien-duoi-bong-ram-su-that-it-ai-biet-32.html https://xiphocafe.vn/uploads/blog/2023_03/ca-phe-canh-tac-tu-nhien2_2.jpg

Một người bạn từng nói với Xì Phố thế này: "Tại sao phải trồng thêm những cây rừng che bóng cho vườn cà phê? Tưởng cà phê là cây trồng ưa nắng nên bình thường chỉ thấy trồng độc canh thôi." Và những điều tụi mình chia sẻ với người bạn ấy cũng chính là mấy gạch đầu dòng dưới đây. Bạn cùng tham khảo nhé.
 

“Cà phê vốn được tìm thấy dưới những tán rừng”

Bất kể bạn có từng nghe về câu chuyện anh chàng chăn cừu tìm thấy thức quả lạ - quả lạ ấy chính là quả cà phê, đem lại sự hưng phấn, tỉnh táo thì bạn cũng nên biết một điều rằng - Cây cà phê vốn được tìm thấy là cây bụi mọc hoang dã dưới tán rừng của Ethiopia và miền nam Sudan.
 

Tại những cánh rừng rậm rạp này, cà phê sống trong hệ sinh thái vô cùng đa dạng. Ngày nay, những cánh rừng trồng cà phê vẫn được duy trì, tất nhiên, ở nhiều nông trại đã có cách quy hoạch để mang lại hiệu quả kinh tế tốt hơn. 
 

Từ loài cây bụi mọc dưới rừng trở thành cây độc canh

Quá trình này có thể xem là cuộc cách mạng đối với cây cà phê. Từ cây lớn lên trong bóng râm, cây cà phê được trồng độc canh bởi nhiều người cho rằng: trồng dưới ánh sáng trực tiếp cây sẽ cho năng suất tốt hơn. Tuy nhiên, khi canh tác độc canh đồng nghĩa người nông dân phải đảm bảo lượng nước tưới đủ cho cây, bón phân và quản lý sâu bệnh bằng các loại thuốc bảo vệ thực vật. 
 

Bên cạnh đó, có một sự hiểu sai phổ biến đó là - khi trồng nhiều loại cây trên một mảnh vườn sẽ dẫn đến cạnh tranh dinh dưỡng, có lẽ vì vậy, những vườn độc canh cà phê xuất hiện ngày càng nhiều. 
 

Lợi ích không ngờ khi canh tác cà phê tự nhiên dưới bóng râm 

Từ trải nghiệm thực tế của nhà vườn Xì Phố đã từng canh tác độc canh cà phê rằng, khi trồng độc canh cây rất dễ bị sâu bệnh, ảnh hưởng của khí hậu thất thường khiến năng suất và chất lượng giảm sút, trái cà phê khi chịu ánh nắng trực tiếp sẽ bị chín nhanh, đặc biệt là sự phụ thuộc của phân thuốc hóa học bên ngoài khiến người nông dân rơi vào thế bị động khi canh tác cà phê. Bên cạnh đó, việc trồng độc canh và sử dụng phân thuốc hóa học quá nhiều lên đất còn ảnh hưởng đến hệ sinh thái tự nhiên, đến môi trường sống của người nông dân tại chính nơi đó. 



 

Xì Phố lựa chọn hướng canh tác cà phê dưới bóng râm, hay cụ thể hơn là trồng đa dạng các loài cây cao có tán lá che bóng mát, là vì:
 

- Những cây cao trong vườn trước tiên có tác dụng chắn gió, tầng tán của cây sẽ hạn chế sự tác động khi mưa lớn làm gãy đổ cây trong vườn và xói mòn đất. Bên cạnh đó, bóng mát của cây chính là chiếc máy điều hòa nhiệt độ ngay tại vườn, nhất là với những vùng chịu sự ảnh hưởng của biên độ nhiệt quá lớn. 
 

- Vào những khoảng thời gian cố định trong năm, người làm vườn sẽ tiến hành cắt tỉa cây để lấy sinh khối, là nguồn phân hữu cơ giúp đất giàu dinh dưỡng hơn.
 

- Bộ rễ cây sẽ giúp hạn chế xói mòn, rửa trôi vào mùa mưa. Còn những tán lá giúp hạn chế việc thoát hơi nước vào mùa khô, khiến khu vườn trở nên mát mẻ dễ chịu hơn.
 

- Cà phê được trồng dưới bóng râm sẽ loại bỏ khả năng bị chín nhanh (so với khi trồng độc canh) giúp chất lượng cà phê được nâng cao. 
 

- Sự đa dạng của các loài cây trong vườn canh tác cà phê tự nhiên sẽ giúp đất giàu dinh dưỡng, giàu sức sống và đa dạng các loại động vật, côn trùng. Khi có sự xuất hiện của sâu bệnh cũng đồng thời sẽ xuất hiện các loài thiên địch trong vườn. 
 

- Cây bóng râm trong vườn sẽ thường là cây lấy gỗ, cây ăn trái đây có thể được xem là nguồn thu cho người nông dân tại khu vườn đó. 
 

Có thể thấy, khi trồng cà phê dưới bóng râm cùng nhiều loài thực vật khác, đất sẽ giàu dưỡng chất tự nhiên mà không bị phụ thuộc vào các loại phân bón tổng hợp bên ngoài. Khi đất khỏe thì trồng cây gì cũng được, cũng mang lại chất lượng tốt. 
 

Cà phê canh tác dưới tán rừng có thực sự ngon và năng suất hơn trồng độc canh?
 

Đây là câu hỏi mà tụi mình được nghe khá nhiều khi chia sẻ về mô hình canh tác cà phê vườn rừng. Hiện tại, các vườn của Xì Phố đều cho năng suất tốt ngay cả khi thu hái chín. Còn câu chuyện ngon hơn, nó sẽ còn phụ thuộc cả quá trình sơ chế, bảo quản, rang xay cà phê. Nhưng với cách làm hiện tại của Xì Phố thì tự tin rằng đang đưa đến những ly cà phê sạch, thơm ngon, mang hương và vị phong phú cho một ly cà phê. 
 

Sau cùng, lựa chọn trồng độc canh hay trồng cà phê tự nhiên dưới tán rừng sẽ do chủ nông trại quyết định. Nhưng rõ ràng, cà phê không chỉ có cách trồng duy nhất là độc canh và loại bỏ hoàn toàn các loại thực vật khác, ngay cả cỏ. Xì Phố và nhiều nông trại cà phê khác tại Việt Nam và trên thế giới lựa chọn trồng cà phê dưới bóng râm bởi mong muốn về ly cà phê chất lượng đi cùng giá trị bền vững của đất, của hệ sinh thái tự nhiên và “làm chủ” ngay trên mảnh vườn của mình chứ không phải bị động khi phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.

--- 

Xì Phố Cafe

Cà phê canh tác tự nhiên

Fanpage: Xì Phố Cafe

IG: @xiphocafe

Hotline: 0971.999.197