Trong canh tác nông nghiệp, một trong những trở ngại đối với người nông dân đó chính là cỏ mọc quanh vườn. Nhưng vì đâu cỏ lại trở thành “cái gai” cần loại bỏ và cỏ có thực sự mang đến những khó khăn trong canh tác nông nghiệp. Với các nhà vườn của Xì Phố, cỏ luôn giữ một vai trò quan trọng trong canh tác tự nhiên, bài chia sẻ dưới đây sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn.
Cỏ như một kẻ không được chào đón trong vườn, cỏ mọc ngẫu nhiên và đôi khi lớn nhanh hơn cây trồng mang lại doanh thu cho chủ vườn. Không chỉ “vô dụng” khi không tạo ra nguồn thu, cỏ còn được xem là nhân tố cạnh tranh dinh dưỡng với cây trồng chính, là nơi các loài côn trùng như sâu bướm trú ngụ. Tất cả điều đó khiến cây trồng chính bị chậm chạp phát triển, bị sâu bệnh ảnh hưởng đến năng suất... Đây chính là những vấn đề về cỏ dại mà nhiều người nông dân thường nhắc đến.
Không rõ từ đâu và từ khi nào, người nông dân lại đưa ra những lập luận trên về “tác hại” của cỏ lên khu vườn. Và khi cho rằng cỏ gây hại tới cây trồng, người nông dân sẽ tìm cách loại bỏ: nhổ cỏ tận gốc, phun thuốc diệt cỏ… Chỉ cần cỏ không còn xuất hiện trên khu vườn, người nông dân sẽ làm bằng mọi cách.
Nhưng những quan điểm trên có thực sự đúng?
Trong thế giới tự nhiên, bất kể loại cây nào, loại sinh vật nào xuất hiện cũng có vai trò riêng của nó. Cỏ là một loại thực vật dễ sống, sẽ thế nào nếu mảnh đất của bạn đến cỏ cũng không thể mọc lên? Khi đó, chứng tỏ mảnh đất này cũng không thể trồng những cây khác. Và quan trọng hơn cả, cỏ không những không gây hại mà còn giữ những vai trò cực kỳ quan trọng với đất, với các loại cây trồng khác.
Nói rằng mỗi loài cây được sinh ra đều có giá trị riêng của nó, vậy với cỏ chính là:
- Cỏ giữ vai trò chống rửa trôi và cân bằng nhiệt độ cho đất
Vào mùa mưa, lớp cỏ sẽ hạn chế động lực của nước mưa xuống mặt đất, hạn chế khả năng rửa trôi các chất dinh dưỡng có trong đất, đặc biệt là ở những vùng đất dốc. Vào mùa khô, cỏ hạn chế tác động trực tiếp của ánh nắng mặt trời lên mặt đất, nhờ lớp cỏ phủ bề mặt mà nhiệt độ của đất luôn được cân bằng. Bên cạnh đó, cỏ còn giữ lại lượng nước nhất định giúp mát đất, tiết kiệm nước vào những dịp cần tưới nước cho cây trồng, đồng thời giúp duy trì sự sống cho hệ vi sinh vật có trong đất.
- Cỏ tạo sinh khối, là nguồn phân hữu cơ cho cây trồng
Khi cỏ phát triển nhanh, nhà nông có thể cắt bỏ phần thân lá của cỏ, đây chính là nguồn phân hữu cơ tự nhiên được vi sinh vật tạo thành mùn giúp đất giàu dinh dưỡng và phì nhiêu hơn. Bên cạnh đó, khi cắt phần thân và để lại rễ thì rễ cỏ sẽ khô đi giúp đất tơi xốp, thoáng khí và đưa được Oxi vào sâu trong đất, giúp rễ cây trồng chính hô hấp và hấp thu dinh dưỡng dễ dàng hơn.
- Một số loại cỏ cố định nitơ, bổ sung đạm, khử hóa chất và kim loại nặng. Một số loại cỏ họ đậu giúp tổng hợp đạm và bổ sung lại cho cây trồng chính. Một số loại cỏ có khả năng khử hóa chất và kim loại nặng như: cỏ xuyến chi, cỏ Vetiver, dương xỉ,...
- Là môi trường sống cho côn trùng và giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong đất
Khi có cỏ và độ ẩm trong đất được duy trì, đây chính là môi trường để các loài côn trùng như giun, dế sinh sôi phát triển. Các loại côn trùng này liên tục cày xới đất, là những cỗ máy giúp đất được thông thoáng và tơi xốp hơn. Khi giun đất chết còn là một loại phân bón cực kỳ tốt, đặc biệt là amino axit từ giun. Bên cạnh đó, khi giữ cỏ sẽ là môi trường sống cho các loài côn trùng, có loài có lợi có loài có hại, nhưng giữ cỏ sẽ hạn chế sự xâm nhập của côn trùng đến các cây trồng chính.
Giữ cỏ là giữ độ ẩm, chính là môi trường để hệ vi sinh vật trong đất sinh sôi phát triển đa dạng. Bởi vi sinh vật cần môi trường đất ẩm, không thể sống trơ trọi dưới ánh sáng trực tiếp của mặt trời. Và hệ vi sinh vật vô cùng cần thiết với cây trồng bởi: khi bón phân cho cây, cây không thể trực tiếp hấp thụ dinh dưỡng mà phải thông qua sự phân giải thành khoáng chất và ion nhờ các loài vi sinh vật. Đồng thời, mỗi loài vi sinh vật sẽ giữ vai trò khác nhau nên cần sự đa dạng các loại cỏ, có như vậy cây trồng mới hấp thụ được N - P - K đa và trung vi lượng.
- Nhận diện loại đất thông qua cỏ
Nhìn vào một mảnh đất, chúng ta ngỡ rằng cỏ mọc một cách ngẫu nhiên nhưng thực ra không hoàn toàn là vậy. Cũng như nhiều loại cây trồng khác, cỏ cũng có sự thích nghi riêng. Vì vậy, thông qua một số loại cỏ nhà nông có thể đánh giá được tình trạng của đất tại mảnh vườn đó. Ví dụ: cỏ lá dài hoặc cỏ có bộ rễ cứng đâm sâu xuống lòng đất để lấy dinh dưỡng thì khả năng nền đất nơi đó đang bị nén chặt cần được cải tạo tơi xốp hơn; nếu cỏ lá tròn có bộ rễ chùm thì nền đất tơi xốp nên cỏ sẽ có bộ rễ tạo sự kết dính cho đất,...
Trong một khu vườn tự nhiên, mỗi loài cây, mỗi loài sinh vật ở đó đều giữ vai trò quan trọng của riêng mình. Cỏ cũng vậy. Cỏ là mắt xích quan trọng để duy trì sự bền vững của hệ sinh thái, đặc biệt là với canh tác tự nhiên. Cỏ không cạnh tranh dinh dưỡng với những cây trồng khác tầng rễ. Cỏ cũng không là nguyên nhân xuất hiện côn trùng, sâu bệnh. Hi vọng chia sẻ này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về vai trò của cỏ trong vườn tự nhiên. Có có lợi nhưng cũng có mặt hạn chế nhất định, và trong khu vườn chỉ nên duy trì một số loại cỏ cùng cách quản lý phù hợp. Ở bài tiếp theo Xì Phố sẽ chia sẻ cụ thể hơn cùng bạn nhé.
---
Xì Phố Cafe
Cà phê canh tác tự nhiên
Fanpage: Xì Phố Cafe
IG: @xiphocafe
Hotline: 0971.999.197
Có lẽ, đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về việc rang cà phê hay những bạn mới bắt tay vào nghề. Trải qua hơn 5 năm rang vô số mẻ...
Xem bài viết
Bạn có bao giờ đặt ra câu hỏi vì sao cà phê Arabica chỉ xuất hiện ở một số vùng trồng như Sơn La, Quảng Trị, Lâm Đồng của Việt Nam hay cà phê Robusta...
Xem bài viết