Đi qua mùa khô hạn chúng ta càng hiểu hơn vai trò của việc đa dạng tầng tán cây, đó không chỉ là tầng cây trên bề mặt đất mà còn là tầng rễ trong lòng đất. Cây rừng thân gỗ có hệ thống rễ ăn sâu và lan rộng, đây được xem là một biện pháp thủy lợi hiệu quả để dẫn nước và tích trữ nước trong lòng đất. Các nông trại của Xì Phố luôn cải tiến qua mỗi năm, canh tác tự nhiên và đan xen nhiều loài cây đa dạng, đặc biệt là cây rừng.
Để các bạn cùng hiểu hơn về vai trò cây rừng với cà phê mà nông trại cà phê Xì Phố đang trồng, bạn cùng tìm hiểu thêm ở chia sẻ dưới đây.
Cây rừng thân gà những cây có bộ thân gỗ, chiều cao tự nhiên từ 10met trở lên, để phát triển tự nhiên không bị hãm ngọn, chỉ cắt tỉa 3-5m từ mặt đất trở lên nếu trồng ở vườn. Cây được trồng từ hạt với đầy đủ bộ rễ, là cây sinh trưởng phát triển và sống lâu năm.
Các nhóm cây rừng thân gỗ:
Cây lấy gỗ: trắc, hương, muồng đen, sao đen, xà cừ, sưa đỏ
Cây gia vị thực phẩm: dỗi, trâm, quế, konia,
Cây cảnh quan: bằng lăng, phượng, gạo,
Cây Rừng có vai trò rất quan trọng đối với cuộc sống của con người cũng như môi trường: cung cấp nguồn gỗ, củi, điều hòa, tạo ra oxy, điều hòa nước, là nơi cư trú động thực vật và tàng trữ các nguồn gen quý hiếm, bảo vệ và ngăn chặn gió bão, chống xói mòn đất, đảm bảo cho sự sống, bảo vệ sức khỏe của con người…
Cụ thể các vai trò của cây rừng trong tự nhiên như sau:
- Cây rừng giữ không khí trong lành: Do chức năng quang hợp của cây xanh, là một nhà máy sinh học tự nhiên thường xuyên thu nhận CO2 và cung cấp O2. Đặc biệt ngày nay khi hiện tượng nóng dần lên của trái đất do hiệu ứng nhà kính, vai trò của cây rừng trong việc giảm lượng khí CO2 là rất quan trọng.
- Cây rừng điều tiết nước, phòng chống lũ lụt, xói mòn: cây rừng có vai trò điều hòa nguồn nước giảm dòng chảy bề mặt chuyển nó vào lượng nước ngấm xuống đất và vào tầng nước ngầm. Khắc phục được xói mòn đất, hạn chế lắng đọng lòng sông, lòng hồ, điều hòa được dòng chảy của các con sông, con suối (tăng lượng nước sông, nước suối vào mùa khô, giảm lượng nước sông suối vào mùa mưa).
- Cây rừng bảo vệ độ phì nhiêu và bồi dưỡng tiềm năng của đất: ở vùng có đủ cây rừng thì dòng chảy bị chế ngự, ngăn chặn được nạn bào mòn, nhất là trên đồi núi dốc tác dụng ấy có hiệu quả lớn, nên lớp đất mặt không bị mỏng, mọi đặc tính lý hóa và vi sinh vật học của đất không bị phá hủy, độ phì nhiêu được duy trì. lại liên tục tạo chất hữu cơ. Điều này thể hiện ở quy luật phổ biến: rừng tốt tạo ra đất tốt, và đất tốt nuôi lại rừng tốt.
Trong canh tác, việc trồng thêm cây rừng thân gỗ ở vườn chính là mang lại những lợi ích:
Là bộ khung cho khu vườn: che chắn gió, sương muối, cân bằng nhiệt độ độ ẩm cho vườn.
Tạo nguồn dinh dưỡng hữu cơ cho vườn: cành lá rụng hàng năm trả lại cho đất, rễ ăn sâu giúp giữ nước và giữ mạch nước ngầm cho vườn.
Nơi cư trú của chim chóc, côn trùng, thiên địch.
Có thể khai thác lấy gỗ khi đến tuổi, dùng làm nhà cửa hoặc có giá trị về mặt kinh tế.
Có các loại cây rừng dùng làm dược liệu, thực phẩm…
Việc trồng thêm cây rừng ở vườn chính là việc công thêm những lợi ích giống như vai trò của cây rừng trong tự nhiên đã kể trên. Còn đối với việc canh tác cà phê, sự xuất hiện của cây rừng chính là sự tương trợ giúp canh tác bền vững và nâng cao giá trị kinh tế.
Cụ thể về vai trò của cây rừng trong vườn cà phê:
(1) Vai trò về điều kiện canh tác tự nhiên cho khu vườn
- Điều hòa vi khí hậu:
Cây che bóng giúp điều hòa vi khí hậu xung quanh cây cà phê. Bằng cách điều hòa sự dao động nhiệt độ và bảo vệ cây cà phê khỏi ánh nắng mặt trời và nhiệt độ quá cao, cây che bóng tạo ra môi trường ổn định và phù hợp hơn cho sự phát triển của cà phê.
- Đa dạng sinh học:
Các trang trại cà phê được trồng dưới bóng râm có xu hướng hỗ trợ đa dạng sinh học cao hơn. Hệ thực vật và động vật đa dạng gắn liền với cây bóng mát góp phần kiểm soát sâu bệnh, thụ phấn và cải thiện chất lượng đất. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những hệ thống này có thể nuôi dưỡng nhiều loài khác nhau, thúc đẩy sự cân bằng sinh thái và khả năng phục hồi.
- Sức khỏe của đất:
Sự hiện diện của cây che bóng góp phần vào độ phì nhiêu và cấu trúc của đất. Cành lá khi cắt tỉa từ những cây rừng bổ sung chất hữu cơ cho đất, tăng cường hàm lượng dinh dưỡng và khả năng giữ nước. Ngoài ra, hệ thống rễ giúp ngăn ngừa xói mòn đất và cải thiện độ ổn định của đất.
- Cô lập carbon:
Cây che bóng đóng vai trò quan trọng trong việc cô lập carbon. Bằng cách hấp thụ CO2 từ khí quyển, những cây này giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Các hệ thống nông lâm kết hợp, kết hợp cây che bóng với trồng cà phê, được công nhận về tiềm năng cô lập lượng carbon đáng kể.
(2) Ảnh hưởng của cây che bóng đến chất lượng và năng suất cà phê
Cà phê được trồng trong bóng râm thường có các đặc tính chất lượng vượt trội như mùi thơm và hương vị được tăng cường; tác động đến năng suất có thể khác nhau.
- Chất lượng: Hạt cà phê được trồng trong bóng râm thường phát triển chậm hơn, dẫn đến hạt cà phê đặc hơn và có hương vị thơm ngon hơn. Điều kiện phát triển vừa phải của cây che bóng có lợi cho sự phát triển các đặc tính cà phê mong muốn.
- Năng suất: Ảnh hưởng của bóng râm đến năng suất cà phê bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm mật độ bóng râm và giống cà phê cụ thể. Mức độ bóng râm vừa phải có thể nâng cao tính ổn định của năng suất, nhưng bóng râm quá mức có thể làm giảm năng suất do lượng ánh sáng hạn chế.
Tựu chung lại, việc trồng thêm cây rừng trong vườn cà phê chính là một trong những biện pháp canh tác bền vững. Hiện tại các nông trại cà phê Xì Phố đang đi theo hướng canh tác tự nhiên và canh tác vườn rừng, đều có sự xuất hiện của cây rừng thân gỗ đan xen với cây cà phê. Trồng cây rừng không chỉ có vai trò tích cực đối với tự nhiên và môi trường sống mà còn góp phần nâng cao chất lượng hương vị của cà phê. Suy cho cùng, tùy vào điều kiện phù hợp và mục đích canh tác mà các nông trại sẽ có lựa chọn trồng thêm cây rừng ở vườn hoặc không. Và nếu nhà nông quan tâm về cách canh tác mà Xì Phố đang thực hiện, hãy gửi lời nhắn để team chia sẻ tất cả những kinh nghiệm đã trải qua.
—
Đọc thêm:
![[Tản mạn] - Cà xô tăng cao nhưng là nỗi bất an của những nhà vườn hái chín](/assets/blog/2024_01/z5010359693700_e20f681a899e4d3401296c2b27806905.jpg)
Mùa cà phê chín - chỉ với 4 chữ ấy thôi nhưng đong đầy những cảm xúc đặc biệt của xưởng rang và của cả nhà vườn. Những ngày mà người nông dân bận rộn...
Xem bài viết