Vì sao chọn làm cà phê sạch trong hệ sinh thái vườn rừng? 

2023-05-31T23:54:27-04:00 2023-05-31T23:54:27-04:00 https://xiphocafe.vn/blog/vi-sao-chon-lam-ca-phe-sach-trong-he-sinh-thai-vuon-rung-54.html https://xiphocafe.vn/uploads/blog/2023_06/z3990702519109_c4a5b8394544a732605c4e16fc69aa00.jpg

Trước tiên, tụi mình muốn chia sẻ rằng việc làm cà phê sạch và xây dựng hệ sinh thái vườn rừng là mục tiêu, là con đường lựa chọn để đi. Tụi mình tự tin chia sẻ về câu chuyện cà phê sạch gửi đến bạn còn hệ sinh thái vườn rừng là cả ước mơ - nhưng vẫn có thể làm khi bắt đầu bằng những việc rất nhỏ. 

Xì Phố lựa chọn làm cà phê sạch trong vườn tự nhiên, hai điều ấy dung hòa cùng nhau, gắn kết và hỗ trợ cho nhau. Khi nhắc đến cà phê chất lượng, các bạn sành cà phê sẽ nói về Specialty coffee hay FineRo còn tụi mình thì muốn chia sẻ cà phê chất  lượng đi cùng hệ sinh thái.
 

Cà phê chất lượng trồng dưới những bóng râm mát

Việc trồng cà phê theo hệ sinh thái vườn rừng không phải “xu hướng” mà trở về với lẽ tự nhiên vốn là. Từ những trang trại cà phê của Ethiopia, Guatemala... đến Indonesia, Việt Nam… những nơi có hương vị cà phê phong phú, tinh tế đều thuộc về những nông trại kết hợp đa dạng cây trồng.


Có một dạo, mình đi trải nghiệm thực tế về cà phê tại một số nông trại trên Đà Lạt. Ở đó, mình được chia sẻ nhiều về “chỉ cà phê Arabica mới cần bóng mát, còn cà phê Robusta thì không”. Nhưng kỳ thực, cà phê nào cũng nên trồng dưới bóng râm mát, bởi:
 

- Những cây cao trong vườn trước tiên có tác dụng chắn gió, tầng tán của cây sẽ hạn chế sự tác động khi mưa lớn làm gãy đổ cây trong vườn và xói mòn đất. Bên cạnh đó, bóng mát của cây chính là chiếc máy điều hòa nhiệt độ ngay tại vườn, nhất là với những vùng chịu sự ảnh hưởng của biên độ nhiệt quá lớn.
  

- Bộ rễ cây sẽ giúp hạn chế xói mòn, rửa trôi vào mùa mưa. Còn những tán lá giúp hạn chế việc thoát hơi nước vào mùa khô, khiến khu vườn trở nên mát mẻ dễ chịu hơn.


 

- Cà phê được trồng dưới bóng râm sẽ loại bỏ khả năng bị chín nhanh (so với khi trồng độc canh) giúp chất lượng cà phê được nâng cao. 
 

- Trồng cây lấy bóng mát cũng chính là cách để đa dạng tầng tán cây, đa dạng bộ rễ cây. Vào những khoảng thời gian cố định trong năm, người làm vườn sẽ tiến hành cắt tỉa cây để lấy sinh khối, là nguồn phân hữu cơ giúp đất giàu dinh dưỡng hơn. Từ đây, sẽ là nguồn thức ăn cho các loại côn trùng - vi sinh vật. Chúng đóng vai trò chuyển hóa - tích lũy thành các chất dinh dưỡng để nuôi lại cây trồng. Bạn có thể tham khảo thêm về việc chuyển hóa chất dinh dưỡng cho cây tại đây.


 

Câu chuyện vườn rừng mà Xì Phố tìm về với cà phê sạch dưới tán rừng, vừa là vì chất lượng của loại trái cây chín mọng hương vị tự nhiên, vừa là câu chuyện tái sinh những mảng rừng xanh xưa kia, câu chuyện của môi trường sống xanh, an lành.
 

Cà phê góp phần vào sự đa dạng hệ sinh thái của khu vườn

Trong vườn cà phê của các nông trại mà Xì Phố đồng hành, cà phê là cây trồng chủ lực nhưng không phải duy nhất. Cà phê là một người bạn đồng hành cùng những cây trồng khác. 
 

Ở các khu vườn là sự thiết kế với những tầng tán khác nhau:

- Tầng cao nhất với các cây thân gỗ, tầng lá vượt trội, chủ yếu là cây muồng đen. Muồng đen là người bạn đồng hành, hợp ý với cây cà phê. Muồng đen vừa cho bóng mát vừa là nguồn sinh khối cung cấp dưỡng chất cho đất vào dịp cắt tỉa cành lá. 


 

- Tầng tiếp đến là các cây ăn trái, hiện tại các khu vườn đang đa dạng các loại cây như: cây vú sữa, cây ổi, cây mít, cây chuối, cây cam chanh,... Đây vừa là nguồn cung trái cây dồi dào, chất lượng cho chủ vườn vừa tạo nên hệ sinh thái thú vị về tầng tán và nguồn sinh khối cung cấp dưỡng chất cho đất.
 

- Tầng tiếp theo thấp hơn một chút so với các cây lấy trái chính là cà phê. Cà phê cũng không đứng yên hưởng lợi mà cũng góp phần tạo nên sự sống động cho khu vườn. Đó là cà phê tất nhiên là nguồn thu chính, thêm nữa, vào mùa cắt tỉa thì cà phê cũng là nguồn sinh khối, phân xanh trả lại cho đất. Chưa hết, mùa hoa cà phê nở là dịp khu vườn trở nên sôi động hơn bao giờ hết với sự xuất hiện của những đàn ong, đàn bướm, chim lũ lượt kéo về.
 

- Thấp hơn chút là các loài cây như: cây thảo dược (ở một số vườn trồng đinh lăng), các bụi gừng, sả,...
 

- Tà tà mặt đất là lớp cỏ phủ kín, chủ yếu là cỏ bản địa. Cỏ giữ vai trò là nguồn cung cấp sinh khối cho đất và hạn chế rửa trôi, xói mòn khi có mưa lớn. Để hiểu hơn về cỏ, bạn tham khảo thêm chia sẻ này từ Xì Phố - Vai trò của cỏ dại trong canh tác tự nhiên.
 

Ở vườn rừng tự nhiên, không chỉ là câu chuyện trồng đa dạng cây mà còn thiết kế để có nhiều nguồn thu cho nông dân. Canh tác theo kiểu mùa nào thức đó, từ cây trồng đến vật nuôi. Với cà phê cũng vậy, tụi mình hướng đến cho những chủ trang trại trồng thêm nhiều loài cây ăn trái, thảo mộc, rau ngắn ngày… hoặc các loài cây thu hoạch khác phù hợp với thổ nhưỡng.
 

Hành trình làm cà phê sạch mà Xì Phố đang làm 

Để làm cà phê sạch đi cùng với hệ sinh thái thì chắc chắn phải đi từ nơi cà phê lớn lên. Qua chia sẻ ở trên, chắn bạn cũng hiểu phần nào về cách thiết lập hệ sinh thái tự nhiên mà Xì Phố đang làm. Câu chuyện về sinh khối - phân xanh hữu cơ tự nhiên ấy là nguồn cung cấp dinh dưỡng tốt nhất để nuôi dưỡng cây trồng. 
 

Bên cạnh đó, ở các nông trại mà Xì Phố đồng hành mặc nhiên không sử dụng phân thuốc hóa học, phân thuốc hữu cơ, chế phẩm sinh học. Dinh dưỡng và chăm sóc cây hoàn toàn dựa vào hệ sinh thái trong vườn rừng và phụ thêm bởi phân tự ủ hoai. Nếu có khu vườn nào đang trong quá trình chuyển đổi sẽ có dùng một phần phân tổng hợp, điều này luôn được Xì Phố minh bạch khi chia sẻ sản phẩm đến khách hàng. 
 

Quá trình chuyển đổi buộc phải dùng phân tổng hợp để từ từ giúp đất, giúp cây thích nghi với điều kiện sinh trưởng mới, nếu năm nay đang dùng 100% phân tổng hợp mà năm sau đột ngột dừng hẳn sẽ hại chết cây trồng. Và bạn yên tâm, điều này sẽ được Xì Phố chia sẻ rõ ràng để bạn tự lựa chọn sản phẩm cà phê cho mình. 

 

Cà phê hay bất kỳ loại thực phẩm nào đều cần đảm bảo yếu tố vệ sinh an toàn thực phẩm khi đưa tới người tiêu dùng. Đối với cà phê, việc đảm bảo yếu tố vệ sinh an toàn thực phẩm chính là sự tỉ mỉ làm sạch, cẩn thận trong suốt quá trình:
 

- Từ thu hái đến sơ chế: Cà phê sau khi thu hái sẽ được rửa sạch, nhặt bỏ tạp chất. Sau đó, tùy phương pháp sơ chế sẽ thực hiện khác nhau nhưng tiếp theo cà phê sẽ được phơi trên những giàn phơi. Giàn phơi đảm bảo yếu tố lưu thông không khí, phơi mỏng dàn đều để tránh nấm mốc ảnh hưởng đến chất lượng của cà phê. Với những nông trại sản xuất “cà phê sạch” đều bắt buộc cần có giàn phơi và không thể tùy ý phơi dưới đất, dưới nền bê tông, hay bạt nhựa bởi phơi như vậy dễ bị lẫn thêm bụi bẩn, rác thải… những điều này sẽ ảnh hưởng không chỉ chất lượng hương vị mà còn gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm. 


 

- Quá trình bảo quản cà phê: Để bảo quản cà phê giữ gìn tối đa phẩm chất hương vị và an toàn sạch sẽ, người nông dân cần chuẩn bị những vật dụng phù hợp, kho chứa được dọn sạch, thông thoáng.
 

Ở vườn rừng tự nhiên, đầu tư cực kỳ tốn kém. Và cái tốn kém nhất chính là thời gian, sự kiên nhẫn để cải tạo đất và hình thành vòng tròn sinh thái khép kín cho khu vườn, loại bỏ sự phụ thuộc phân bón từ bên ngoài cho cây. Muốn vậy, thời gian để xây dựng và duy trì sẽ mất nhiều năm chứ không thể nhanh chóng trong 1 hay 2 năm.
 

Ở vườn rừng tự nhiên, cái lãi thu về cũng cực kỳ nhiều. Trước tiên, khi không còn phụ thuộc vào nguồn dinh dưỡng bên ngoài, người nông dân chỉ việc thu hái thành quả đều đặn mỗi năm. Đây là cái lãi bền vững trước tiên. Vẫn là người nông dân, sẽ được sống trong môi trường trong lành, an toàn cho sức khỏe, tinh thần. Cái lãi tiếp theo là dành cho môi trường, một hệ sinh thái bền vững dành cho đất mẹ, cây cối và muôn loài. Và không thể bỏ qua người tiêu dùng, những sản phẩm an lành từ vườn rừng, sẽ là món quà tốt nhất với sức khỏe mỗi chúng ta. Một sức khỏe tốt sẽ mang đến một đời sống tinh thần đủ đầy, năng lượng tích cực. Điều mà mình luôn tâm niệm, đó là không phải sẽ sống thật lâu mà còn được sống, là luôn được khỏe mạnh, vơi bớt đi những cơn đau vì bệnh tật tàn phá cơ thể mình.

Và xuyên suốt hành trình ấy, từng chút nâng niu để làm cà phê chất lượng, mỗi ngày quan sát và tỉ mỉ với từng cây trồng đều luôn cần đến những con người với trái tim nhiệt huyết, cái đầu tỉnh táo và đôi tây cần mẫn miệt mài, đôi chất bước đi vững chãi. Câu chuyện mà Xì Phố chia sẻ luôn mong bạn hiểu về hành trình ấy, hành trình đủ dài từ vườn trồng đến mỗi ly cà phê. Và cũng luôn dành sự trân trọng quý mến đến mỗi người đang hăng say với mỗi hạt cà phê. 
 

Làm cà phê sạch cùng hệ sinh thái tự nhiên quả thực gian nan nhưng cũng nhiều thú vị. Nếu bạn muốn ngồi trực tiếp lắng nghe thì tụi mình luôn sẵn sàng.